Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη

Στις 4 Δεκεμβρίου του 1947 θα αρχίσουν στο θέατρο  Ethel Barrymore στο Broadway της Νέας Υόρκης , οι παραστάσεις του έργου του γνωστού Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα Tenessee Williams, « Το Λεωφορείο ο Πόθος» ( “ A Streetcar Named Desire”).

Ο Τενεσί Ουίλιαμς  σε ηλικία 5 ετών, διαγνώστηκε με παράλυση των κάτω άκρων του , ασθένεια που τον καθήλωσε για τα επόμενα δυο χρόνια. Επειδή ήταν ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε, η μητέρα του τον ενθάρρυνε να φαντάζεται και να γράφει ιστορίες.

Ο Τενεσί Ουίλιαμς είχε επιρροές από τον Άντον Τσέχωφ, τον Αύγουστο Στρίντμπεργκ και άλλους συγγραφείς. Συνήθης φυσιογνωμία στα έργα του είναι η ηρωίδα στα όρια της παράνοιας, με καθαρές επιρροές από τη ζωή της αδερφής του, Ρόουζ. Στο “Λεωφορείο ο Πόθος” φαίνεται βασίστηκε στη Ρόουζ, αλλά και στον ίδιο, καθώς την περίοδο που έγραφε το έργο, πίστευε ότι θα πεθάνει κι ότι θα αποτελούσε το κύκνειο άσμα του.

Σκηνοθέτης του έργου ο ταλαντούχος ‘Ελληνας Elia Kazan ενώ τους βασικούς ρόλους ερμήνευαν οι αξιόλογοι ηθοποιοί Marlon Brando, Jessica Tandy , Karl Malden και Kim Hunter.

Το έργο, οι παραστάσεις του οποίου θα συνεχιστούν ως τον Δεκέμβριο του 1949, έχει πολλές φορές χαρακτηριστεί  ως ένα από τα καλύτερα θεατρικά έργα του 20ου αιώνα και ως  το καλύτερο συγγραφικό  κείμενο του Tenessee Williams.  Άλλωστε λόγω αυτού του έργου θα του απονεμηθεί, το 1948, το γνωστό  βραβείο Pullitzer για το καλύτερο θεατρικό έργο.

Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται γύρω από τον γάμο μιας κοπέλας ,της Stella, την υποδύεται η Kim Hunter, με τον Πολωνό μετανάστη Stanley Kowalski , τον υποδύεται ο Marlon Brando, που ζουν σε ένα μικρό διαμέρισμα  στη Γαλλική Συνοικία της Νέας Ορλεάνης (French Quarters). Εκεί θα φθάσει, με σκοπό να μείνει για ένα διάστημα η αδελφή της Stella , Blanche Dubois μία κάποιας ηλικίας καλλονή που ζει με φαντασιώσεις , στον δικό της  κόσμο και που για τον λόγο αυτό παρουσιάζει, λέγοντας συνεχώς ψέματα για το παρελθόν της, την ζωή της όπως θα ήθελε να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι.

Η ρομαντική Blanche θα συγκρουστεί λόγω των διαφορετικών αντιλήψεων τους,  με τον άνδρα της αδελφής της , τον ρεαλιστή και αρκετά ωμό Stanley Kowalski με αποτέλεσμα να διαδραματιστούν έντονες σκηνές πάθους και να υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις στη ζωή όλων.

Αν και ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας  του έργου είναι η αθεράπευτα ρομαντική γυναίκα , Blanche Dubois, η πλοκή , τα νοήματα και τα μηνύματα που αυτό  περιλαμβάνει , δείχνουν ότι στην ουσία πρόκειται για ένα έργο κοινωνικού ρεαλισμού που πραγματεύεται θέματα όπως η σχέση της φαντασίας με την πραγματικότητα και η σχέση του έρωτα με τον θάνατο , ενώ περιλαμβάνει και προβληματισμούς για τις κοινωνικές συγκρούσεις όπως για παράδειγμα η σύγκρουση που δημιουργείται όταν η αντίληψη της κοινωνίας για ένα πρόσωπο  δεν συμπίπτει με την αντίληψη του ίδιου αυτού προσώπου για την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει, η η εσωτερική πάλη που αναπτύσσεται όταν η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει ένα πρόσωπο, δεν συμβαδίζει με τις προσωπικές του φαντασιώσεις . Ακόμη το έργο θίγει ζητήματα όπως ο τότε κοινωνικός κατατρεγμός των γυναικών και η καταπίεση τους μέσα σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία  και εξετάζει την ιδέα της ελεύθερης και ανεξάρτητης έκφρασης των γυναικών.

Το 1951 ο σκηνοθέτης Elia Kazan θα μεταφέρει το θεατρικό έργο στην  Μεγάλη Οθόνη με πρωταγωνιστές τον Marlon Brando και την Vivian Leigh, είχε πρωταγωνιστήσει στις παραστάσεις του θεατρικού  έργου στο Λονδίνο τις οποίες είχε σκηνοθετήσει ο επίσης ταλαντούχος και γνωστός ηθοποιός Lawrence Olivier και βέβαια τους υπόλοιπους ηθοποιούς  που συμμετείχαν στις παραστάσεις του έργου στο Broadway.

Η ταινία που απεικονίζει με ακρίβεια και την τοποθεσία στη Νέα Ορλεάνη και το μικρό διαμέρισμα των Kowalski όπου εκτυλίσσονται οι διάφορες σκηνές του έργου, απέσπασε ευμενείς κριτικές . Το ίδιο και οι ηθοποιοί όπως η Vivian Lee που υποδύεται την Blanche Dubois και ο Karl Malden  που υποδύεται τον φίλο του Stanley, Mitch. Όμως ήταν η ερμηνεία του Marlon Brando αυτή που άφησε εποχή και αναφέρεται έκτοτε συχνά ως μία από τις καλύτερες ερμηνείες στην ιστορία του κινηματογράφου. Ακολουθώντας την μέθοδο Stanislavsky (από το όνομα του Ρώσου σκηνοθέτη Konstantin Stanislavsky) σύμφωνα με την οποία ο ηθοποιός πρέπει να αναζητά τα εσωτερικά κίνητρα που δικαιολογούν τις πράξεις, όπως επίσης και το ότι ο χαρακτήρας που υποδύονται θέλει να πετύχει σε κάθε στιγμή του έργου,  ο Brando πέτυχε την δημιουργία ενός τύπου χαρακτήρα που θα μείνει στη ιστορία του κινηματογράφου και θα τον ακολουθεί και σε επόμενες ταινίες. Ο τίτλος της ταινίας : “A Streetcar named Desire”Λεωφορείο ο πόθος βασίζεται κυρίως στο όνομα ενός από τα τραμ της Νέας Ορλεάνης με το οποίο η Blanche, όπως θα πει η ίδια έφτασε στο σπίτι της αδελφής της , ενώ το σενάριο περιλαμβάνει και ιστορικές πλέον φράσεις της όπως η αποστροφή του λόγου της : « Πάντα βασιζόμουν στην ευγένεια αγνώστων ανδρών».

Η ταινία θα προταθεί για πολλά Oscar, για να αποσπάσει τελικά 4 . Κανένα όμως από αυτά δεν θα απονεμηθεί στον Marlon Brando παρά την ομολογουμένως εξαίρετη ερμηνεία του η οποία όμως θα τον καθιερώσει ως εμβληματική πλέον προσωπικότητα στον χώρο του κινηματογράφου.