Ο Αλέξης Τσίπρας και η «Ρεαλπολιτίκ» στην εξωτερική πολιτική της αριστεράςΔημοσιεύτηκε Στις


AllTimeClassic

Όταν ο Αλέξης Τσίπρας ανελάμβανε την διακυβέρνηση της χώρας τον Ιανουάριο του 2015, αρκετοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο, εξέφραζαν ανησυχία και φόβους σχετικά με την οικονομική και εξωτερική πολιτική που ο ίδιος και η Κυβέρνηση του επρόκειτο να ακολουθήσουν. Οι λόγοι για τις ανησυχίες αυτές ήταν, κυρίως  οι προεκλογικές εξαγγελίες  και το πολιτικό παρελθόν τόσο του ιδίου όσο και αρκετών στελεχών του κόμματος του που θα καταλάμβαναν υπουργικές  θέσεις στη νέα Κυβέρνηση.

O διακεκριμένος αρχαίος Έλληνας ιστορικός, ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι «.. Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι , τάχος τε και οργήν..» ( σε μετάφραση: δύο πράγματα είναι αντίθετα στη λήψη της σωστής απόφασης, η βιασύνη και η οργή)  φράση που με όρους πολιτικής αντιπαράθεσης  «εστί» όπως ορίζουν και οι γραφές « μεθερμηνευόμενη»  ότι η εσπευσμένη και με ιδεολογικό πάθος κριτική, αποδεικνύεται κατά κανόνα άστοχη. Και αυτό ισχύει στην περίπτωση του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος αν και δέχθηκε έντονη κριτική, σε όλη τη διάρκεια της μέχρι σήμερα  διακυβέρνησης της χώρας , απέδειξε ότι γνωρίζει πολύ καλά και εφαρμόζει άψογα την ιστορικά γνωστή επιλογή  της « Ρεαλπολιτίκ» .

Χωρίς να απαρνηθεί το ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο  «ωρίμασε» πολιτικά, από τη στιγμή που εξελέγη Πρωθυπουργός της χώρας , γνωρίζοντας ότι  η επιτυχία στην άσκηση των καθηκόντων του δεν βρίσκεται μόνο στην επίκληση θεωρητικών συνταγών αλλά  προϋποθέτει και  σωστές  κινήσεις  στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής, επέλεξε την μεθοδολογική προσέγγιση  της αντιμετώπισης των  διεθνών σχέσεων της χώρας  με πρακτικό τρόπο και όχι με βάση  ιδεολογικούς προσανατολισμούς και θέσεις.  Υιοθέτησε και εφήρμοσε ευέλικτες και πραγματιστικές πολιτικές επιλογές που μπορούν να μεταβάλλονται ή να τροποποιούνται  ανάλογα με τις ανάγκες που προσδιορίζονται από τις εκάστοτε αντικειμενικές συνθήκες  που χαρακτηρίζουν το πλαίσιο  μέσα στο οποίο εκτυλίσσονται τα  προς αντιμετώπιση γεγονότα.

Η επιλογή της « Ρεαλπολιτίκ» την οποία άλλωστε είχαν ενστερνιστεί πολλές γνωστές και διακεκριμένες ,όχι απαραίτητα όλες για την θετική προσφορά τους στα κοινά, προσωπικότητες της  Ιστορίας, ανάμεσα στις οποίες  περιλαμβάνονται, ενδεικτικά, ο Θουκυδίδης, ο Κινέζος γνώστης της στρατηγικής   Sun Tzu, ο Γάλλος Καρδινάλιος Richelieu, ο Γάλλος  διπλωμάτης Charles De Talleyrand, ο γνωστός στρατηγός και  θεωρητικός της στρατηγικής  του πολέμου Carl von Clausewitz  με το έργο του « Περί Πολέμου», ο πρώτος Καγκελάριος της Πρωσίας  Otto von Bismarck,που θεωρείται και ο «πατέρας της Ρεαλπολιτίκ» για την Ευρώπη  και ο ιστορικός ηγέτης της Κίνας Mao Zedong  με την θεωρία του περί των τριών κόσμων,  επέτρεψε στον κ. Τσίπρα να πετύχει, μέσα βέβαια από πολύ οδυνηρούς για τον Ελληνικό λαό συμβιβασμούς, ένα πλαίσιο  « ειρηνικής συνύπαρξης» με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και το σημαντικότερο, να θέσει σε νέα ισχυρά θεμέλια τις κατά καιρούς  δοκιμαζόμενες σχέσεις της χώρας  πρώτα με τις ΗΠΑ και στη συνέχεια με το Ισραήλ.

Εκμεταλλευόμενος κατά τον καλύτερο τρόπο τις διεθνείς συγκυρίες και εξελίξεις και τους σοβαρούς κλυδωνισμούς στις σχέσεις των ΗΠΑ με παραδοσιακούς της  συμμάχους  όπως η Τουρκία, τον ανταγωνισμό και τις  αντιπαραθέσεις με την ισχυρή δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη Γερμανία (βλ. Υποθέσεις  Ziemens , Volkswagen και διαφωνίες για την πολιτική λιτότητας που η Γερμανία επέβαλλε στην Ελλάδα και ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη), την πράγματι θετική στάση των ΗΠΑ απέναντι στα ζητήματα της ρύθμισης  του ελληνικού χρέους και της ελληνικής οικονομίας, αλλά και την ανάγκη των ΗΠΑ για ενδιάμεσα σημεία στήριξης,  λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή, αλλά  και των ανησυχιών  για τις προθέσεις και πολιτικές επιλογές της Ρωσίας και της  Κίνας, προσέφερε στις ΗΠΑ, χωρίς να το διατυμπανίσει, στήριξη και σε ότι αφορά υποδομές (βλ. βάσεις και στρατιωτικές διευκολύνσεις) και σε ότι αφορά πολιτικές επιλογές  ( βλ. σταδιακή απομάκρυνση από και αυστηρότερη στάση προς τη Ρωσία) χωρίς όμως να θίξει τον στρατηγικό επενδυτή στην Ελλάδα, την Κίνα. Βέβαια  η επιλογή του κ. Τσίπρα  βρήκε «ευήκοον ους» στις ΗΠΑ των οποίων η «Ρεαλπολιτίκ»  είναι προσφιλής πολιτική επιλογή  από  την δεκαετία του ’60 που εισήχθη   από τον Πολωνικής καταγωγής διεθνολόγο και μετέπειτα Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Προέδρου  J.Carter,  Zbigniew Brzezinski και ακολουθήθηκε από  μετέπειτα Προέδρους. Πολλά στοιχεία εφαρμογής «Ρεαλπολιτίκ» παρατηρήθηκαν  και στις πολιτικές επιλογές  του Προέδρου B. Obama, μια περίοδος της Προεδρίας του οποίου συνέπεσε  με μια περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον κ. Τσίπρα.

Διαβλέποντας, σωστά , την τεράστια σημασία των ενεργειακών κοιτασμάτων του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας για τον διεθνή ενεργειακό συσχετισμό δυνάμεων  αλλά και για την ενεργειακή πολιτική και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ και φυσικά τα τεράστια οικονομικά οφέλη από την εκμετάλλευση τους,  προχώρησε στη γνωστή αναβάθμιση των σχέσεων με το Ισραήλ και την σύναψη της τριμερούς συμφωνίας συνεργασίας Ελλάδας –Κύπρου- Ισραήλ. Γνωρίζοντας , προφανώς, τον σταθεροποιητικό ρόλο που πάντα έπαιζε η Αίγυπτος στην περιοχή και ενθυμούμενος, προφανώς,  ότι την εποχή που ισχυρός άνδρας της χώρας ήταν ο Ανουάρ  Σαντάτ,είχε επιτευχθεί η ομαλοποίηση των σχέσεων Αιγύπτου με το Ισραήλ με ομιλία μάλιστα του Σαντάτ στη βουλή του Ισραήλ ( Knesset) και άρα μία αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδας – Αιγύπτου με φόντο τη συνεργασία γύρω από τα ενεργειακά ζητήματα της ευρύτερης περιοχής, δεν θα ενοχλούσε το Ισραήλ, προχώρησε και στην τριμερή συμφωνία συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου.

Ο συνδυασμός όλων αυτών των κινήσεων είχε ως αποτέλεσμα την συνολική αναβάθμιση  της θέσης και του ρόλου της χώρας και στην ευρύτερη περιοχή και  στον διεθνή, κυρίως ενεργειακό  συσχετισμό δυνάμεων, γεγονός που όπως δείχνουν οι πρόσφατες εξελίξεις  και δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων φαίνεται να ενοχλεί την Τουρκία.  Βέβαια ο κ. Τσίπρας λογική «Ρεαλπολιτίκ» εφήρμοσε και στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, χωρίς όμως θεαματικά αποτελέσματα, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, κυρίως λόγω  των απώτερων σχεδίων του προέδρου Ερντογάν για την «ανασύσταση» της παλαιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας , η οποία όμως, σημειωτέον, είχε ωφεληθεί από την «Ρεαλπολιτίκ» του τότε Καγκελαρίου της Αυστρίας Klemens von Metternich . Συνταγές  «Ρεαλπολιτίκ» εφήρμοσε και στην πολιτική απέναντι στα Σκόπια  με την γνωστή συμφωνία των Πρεσπών για την σύναψη της οποίας δέχθηκε  όχι πάντα αδικαιολόγητα, σκληρή κριτική από την αξιωματική Αντιπολίτευση και σημαντικό τμήμα της Ελληνικής κοινωνίας.

Το ερώτημα που προκύπτει , εν τέλει είναι αν η  επιλογή της «Ρεαλπολιτίκ» στην εξωτερική πολιτική  σε συνδυασμό και με κάποιες κινήσεις για την βελτίωση των επικρατούντων συνθηκών στο εσωτερικό της χώρας θα είναι τελικά  η συνταγή που θα καταστήσει τον κ. Τσίπρα,τον  ισχυρό παράγοντα στη δημόσια ζωή του τόπου  για πολλά χρόνια ακόμη. Ο χρόνος και οι εξελίξεις θα το δείξουν.