Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
Η Ανούκ Εμέ δίπλα στο έργο, του Modigliani “Jeanne Hébuterne”, του 1957. Μια μεγάλη ιστορία αγάπης μεταξύ των δύο, του Modigliani και της Hebuterne . Ο Modigliani σπουδαίος Iταλός καλλιτέχνης έζησε την παιδική του ηλικία με πολλές οικονομικές δυσκολίες και σοβαρά προβλήματα υγείας. Η ασθένειά απο την οποία έπασχε η φυματίωση του προκαλούσε δύσκολα σωματικά εμπόδια και γι’ αυτό στράφηκε σε άλλες δραστηριότητες, όπως η ζωγραφική. Ξεκίνησε τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις στην Φλωρεντία κοντά στον διάσημο τότε δάσκαλο ζωγραφικής Gulielmo Micheli και την Βενετία όπου μελέτησε την τέχνη της αρχαιότητας και της αναγέννησης και εμβάθυνε στην ιστορία της τέχνης . Αρχισε να φοιτά στην ακαδημία ζωγραφικής και αργότερα γράφτηκε , στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών.
Η Ανούκ Εμέ δίπλα στο έργο του Modigliani “Jeanne Hébuterne” 1957
Η τέχνη των Γάλλων Ιμπρεσιονιστών και πιο συγκεκριμένα του Ροντέν , τον οδήγησαν στο Παρίσι έτσι το 1906, ο νεαρός Μοντιλιάνι μετακομίζει στο Παρίσι, εγγράφηκε στην Académie Colarossi και καθώς ήταν μποέμ εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Μονμάρτρης όπου βρέθηκε στην “καρδιά” της μποέμικης ζωής του Παρισιού . Έγινε πιστός πελάτης των τοπικών συλλόγων, όπου και συνάντησε εκπροσώπους της τότε επονομαζόμενης «καλλιτεχνικής πρωτοπορίας» όπως ο Pablo Picasso, και ο Diego Rivera.
O Modigliani στο Παρίσι με τον Pablo Picasso και τον André Salmon
Ο ίδιος ταλαντεύτηκε μεταξύ εξπρεσιονισμού και φοβισμού. ‘Αρχισε να φτιάχνει γλυπτά και να ζωγραφίζει δημιουργώντας το δικό του ξεχωριστό ύφος με τα χαρακτηριστικά μακριά ανέκφραστα πρόσωπα με τον ψηλό λαιμό, τις μακριές ίσιες μύτες και τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια. Εκείνη την περίοδο ασχολήθηκε και με τις Καρυάτιδες επηρεασμένος έντονα απο την Ελληνική αρχαιότητα. Τις λάτρεψε, τις απέδιδε είτε όρθιες, είτε γονατιστές, πάντα αφαιρετικές. Τις περισσότερες απο τις Καρυάτιδες του Μοντιλιάνι απέκτησε ο μεγαλύτερος Έλληνας συλλέκτης εκείνης της εποχής ο Αλέξανδρος Ιόλας, ο οποίος αργότερα τις δώρισε στο μουσείο ΜοΜa της Νέας Υόρκης, και μια απο αυτές στην Ελληνική Εθνική Πινακοθήκη το 1974.
Μια απο τις Kαρυάτιδες του Amedeo Modigliani
Ο Μοντιλιάνι παθιασμένος απο τη φύση του έζησε τη ζωή του σαν να μην υπάρχει αύριο, η τέχνη του τον κρατούσε στη ζωή και μοναδική του επιλογή ήταν να φτιάχνει αριστουργήματα. Συνάντησε την Εμπιτέρν-Hebuterne στο Παρίσι το 1917 την περίοδο που ήταν στην σχολή Academie Colorossi. Και εκείνη καλλιτέχνης, τότε 19 χρονών ήταν ο μεγάλος του έρωτας και έγινε η μούσα του. Πολύ πλούσια, με γονείς που αντιστάθηκαν σθεναρά στη σχέση της με τον Modigliani . Ζούνε μαζί έναν μεγάλο έρωτα με ένταση και πάθος, η ζωή τους εξαιρετικά δύσκολη καθώς ο ζωγράφος είναι ασθενής απο τη νεαρή του ηλικία με σοβαρά προβλήματα υγείας και εθισμούς για να κρύβει την ασθένειά του, η οποία ήταν απο τις χειρότερες της εποχής και δεν γινόταν αποδεκτή κοινωνικά.
Η προσωπογραφία του Μοντιλιάνι
Η Hebuterne δεν τον εγκατέλειψε παρά τις δυσκολίες και την ασθένεια του , τον λάτρευε ,έκαναν μαζί μια κόρη την Giovanna-Jeanne Modigliani η οποία αργότερα έγινε διάσημη για τα γραπτά της, τα αφιέρωσε όλα στον πατέρα της , και ένα γιό . Η νεαρή Hebuterne γίνεται η πρωταγωνίστρια και μούσα των έργων του Μοντιλιάνι. Τη συναντάμε σε περισσότερα απο είκοσι έργα του, όμως η ιστορία τους προορίζεται να μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο θλιβερές. Τον Ιανουαρίου του 1920, ο μεγάλος ζωγράφος πέθανε στα 35 του χρόνια από φυματίωση και μηνιγγίτιδα . Η Hebuterne αναγκάστηκε να επιστρέψει στους γονείς της και η οικογένεια της την δέχθηκε στο σπίτι, αυτή όμως αδυνατώντας να δεχθεί την απώλεια του αγαπημένου της ,απο τη μεγάλη της θλίψη αυτοκτονεί πηδώντας από το παράθυρο του διαμερίσματος, στον πέμπτο όροφο όπου ζούσε, την επόμενη του θανάτου του Modigliani, αφαιρώντας επίσης τη ζωή του αγέννητου γιου τους. Η οικογένεια της κατηγορεί τον Μοντιλιάνι για τη μεγάλη απώλεια.
Όσο ήταν εν ζωή, ο Μοντιλιάνι, έκανε μια μόνο ατομική έκθεση η οποία διήρκεσε μόνο μια ημέρα το Δεκέμβριο του 1917, στην γκαλερί Berthe Weill του Παρισιού και έλαβε μεγάλη δημοσιότητα . Εξέθεσε 30 έργα, τα οποία του είχαν ανατεθεί από τον φίλο του και έμπορο τέχνης Λεοπόλντ Ζμπορόβσκι . Εξέθεσε τις γνωστές γυμνές φιγούρες οι οποίες έγιναν το επίκεντρο ενός δημόσιου σκανδάλου καθώς ήταν ιδιαίτερα προκλητικές για την εποχή, αναγκάζοντας την αστυνομία να κλείσει την γκαλερί αμέσως. Τα έργα αυτά του Μοντιλιάνι που λογοκρίθηκαν με τον πιο σκληρό τρόπο εκείνη την εποχή ,είναι τα ίδια τα οποία πωλούνται σήμερα σε αστρονομικές τιμές. Ενα από τα γυμνά του πορτρέτα μέρος της σειράς των γυμνών του 1917, η La Belle Romaine, πουλήθηκε το 2010 έναντι 73 εκατομμυρίων ευρώ.
Ενα απο τα περίφημα γυμνά του Modigliani
Άλλο ένα από τα γυμνά του Modigliani
Η ζωή του Μοντιλιάνι έχει γίνει ταινία μέχρι στιγμής δύο φορές: Les Amants de Montparnasse (1958), σε σκηνοθεσία Jacques Becker με πρωταγωνιστή τον Gérard Philipe ως Modigliani, και το (2004) Modigliani, σε σκηνοθεσία Mick Davis με τον Andy Garcia ως Modigliani ,ενώ ο Johnny Depp ετοιμάζει ταινία για τον Modigliani απο τον Αύγουστο του 2022, στην οποία θα είναι συμπαραγωγός με τους Al Pacino και Barry Navidi.
Η Hebuterne και ο Modigliani έζησαν έναν μεγάλο έρωτα. O Modigliani τη λάτρεψε. Εκείνη του στάθηκε απο την πρώτη στιγμή ως την τελευταία και απέδειξε πως κάνουμε θυσίες γι’ αυτό που αγαπάμε με πάθος ,ίσως και συμβιβασμούς και στερούμε τόσα πολλά ακόμη και απο τον εαυτό μας για να συμπληρώσουμε τους άλλους, αυτό που αγαπάμε . Η ζωή του Modigliani και της Hébuterne τελείωσε με μια υπέρτατη θυσία καθώς δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτόν, όμως έζησαν μια όμορφη και παθιασμένη ιστορία αγάπης.
*Βιβλιογραφία-κατάλογοι έργων Modigliani
–Modigliani του Fabio Belloni Nationl Geografic society
–Modigliani της Francesca Marini
– Ambrogio Ceroni I I 1972.
-Osvaldo Patani, Milano κυκλοφόρησε τρεις τόμους: πίνακες ζωγραφικής (1991), σχέδια (1992) και για την περίοδο Paul Alexandre (1994,
-Christian Parisot τους τόμους I, II , IV ενός raisonné καταλόγου το 1970, το 1971, το 1996.
