Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Ένα μέρος των πρόσφατων δηλώσεων του Υπουργού Αναπληρωτή Εθνικής Άμυνας κ. Π. Ρήγα στο οποίο εκφράζει την ευχή «…να καταλήγαμε με τη σύμμαχο Τουρκία στη διαμόρφωση της ΑΟΖ στο Αιγαίο…» και οι δηλώσεις , την επόμενη ημέρα του πρώην Υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Εγκεμέν Μπαγίς σύμφωνα με τις οποίες «η Ελλάδα και η Τουρκία είναι σύμμαχοι και πρέπει να τα βρούμε μεταξύ μας για να διασφαλίσουμε ο ένας την ευημερία του άλλου…», υπήρξαν η αφορμή ,πέρα από την κριτική που ασκήθηκε ιδιαίτερα στον κ. Ρήγα, για να θεωρηθεί ότι με τις δηλώσεις αυτές στην ουσία υπονοείται η πιθανότητα συμφωνίας για την συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου στο Αιγαίο από την Ελλάδα και την Τουρκία.
Το θέμα βέβαια της συνεκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου στο Αιγαίο από τις δύο χώρες δεν είναι καινούργιο. Έχει κατά καιρούς υπονοηθεί αν και μετά τον προκαλούμενο θόρυβο, έχει διαψευσθεί κατηγορηματικά , τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους, Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους όχι μόνο σε σχέση με τις Ελληνο-Τουρκικές διαφορές αλλά και σε σχέση με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα μέσω των μνημονίων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που από το 2010 μαστίζει τη χώρα.
Ο Γιώργος Παπανδρέου ως Πρωθυπουργός της χώρας, το 2010, απαντώντας στη Βουλή σε ερώτηση του Προέδρου του ΛΑ.ΟΣ Γιώργου Καρατζαφέρη είχε δηλώσει ότι στόχος της Ελλάδας είναι να οριοθετήσει όλες τις θαλάσσιες και τις Αποκλειστικές ζώνες εκμετάλλευσης με όλους τους γείτονες της στη Μεσόγειο, σε Ευρώπη και Βόρεια Αφρική ώστε να προχωρήσει ενδεχομένως σε κοινές έρευνες και εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Η δήλωση αυτή είχε τότε προκαλέσει αίσθηση.
Ο Αμερικανός Ειδικός Απεσταλμένος στην περιοχή μας πρέσβης Richard Morningstar σε συνέντευξη του στην εφημερίδα Καθημερινή,τον Αύγουστο του 2010 είχε αναφέρει μεταξύ άλλων: «… αλλά θα ήλπιζα , αν υπάρχουν φυσικές πηγές ενέργειας στο Αιγαίο…. Αυτές να βοηθήσουν στην επίλυση των ζητημάτων των συνόρων . Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γίνει αυτό. Ο πρώτος είναι να υπάρξει επιτέλους , μία συμφωνία Ελλάδας –Τουρκίας για τα σύνορα. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, υπήρξαν περιπτώσεις που χώρες κατέληξαν σε ‘’ εμπορικές διευθετήσεις ‘’ και άφησαν το θέμα της οριοθέτησης των συνόρων για το μέλλον. Μπορώ να φανταστώ μία περίπτωση στο Αιγαίο ή σε κάποια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή όπου το οικονομικό όφελος είναι και για τις δύο χώρες τόσο μεγάλο, που τις συμφέρει να καταλήξουν σε μία επιχειρηματική λύση, ακόμη και αν δεν συμφωνούν στα συγκεκριμένα σύνορα».
Την ιδέα της συνεκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου, αυτή τη φορά στην περίπτωση της Κύπρου, φαίνεται να υπονοούσε και η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Victoria Nouland, όταν σε ομιλία της στο γνωστό Ινστιτούτο The Atlantic Council τον Νοέμβριο του 2013 στην Washington, αμέσως μετά την ανάληψη των νέων καθηκόντων της , αναφέρθηκε σε δήλωση του τότε Υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου Γιαννάκη Κασσουλίδη σύμφωνα με την οποία το φυσικό αέριο θα μπορούσε να παίξει τόσο σημαντικό ρόλο στην επούλωση των πληγών από τις διαφορές στο νησί, όπως η βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα έπαιξαν το 1949 ανάμεσα στη Γαλλία και την Γερμανία.
Και βέβαια υπάρχουν πλείστες όσες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων , αρχής γενομένης από δηλώσεις του σημερινού Τούρκου Προέδρου κ. Ερντογάν από την εποχή που ήταν ακόμη Πρωθυπουργός , που αναφέρονται στα οφέλη και για τις δύο χώρες από την μεταξύ τους συνεργασία και σύμπραξη.
Αν και οι αφετηρίες όσων αναφέρονται η ακόμα και προτείνουν την συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου από την Ελλάδα και την Τουρκία είναι διαφορετικές, είναι γεγονός ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα έπρεπε ούτε κατά διάνοια να εξετάζεται σήμερα. Και τούτο γιατί ακόμα και αν δεχθεί κανείς πιθανά οφέλη και για τις δύο χώρες , η λήψη μιας τέτοιας απόφασης και η υλοποίησή της περνάει μέσα από την προγενέστερη επίλυση σημαντικών διαφορών μεταξύ των δύο χωρών , διαφορών που ως ένα πολύ μεγάλο βαθμό οφείλονται στην αδιαλλαξία και ηγεμονική συμπεριφορά της Τουρκίας. Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η ανακήρυξη και στη συνέχεια η οριοθέτηση της ΑΟΖ και η παραίτηση από την απειλή του casus belli σχετικά με τα ελληνικά δικαιώματα για την επέκταση των χωρικών υδάτων (η Τουρκία όπως είναι γνωστό τηρεί αρνητική στάση για όλα αυτά), είναι οι βασικές προϋποθέσεις για οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με σχέδια χρήσης και όχι συνεκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου του Αιγαίου ο οποίος και μετά την εξεύρεση δίκαιης και διαρκούς λύσης των διαφορών αυτών θα παραμένει στην πλειονότητα του ελληνικός.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ οι οποίες σε κατ’αναλογία αντίστοιχη με την Τουρκική συμπεριφορά στο Αιγαίο, συμπεριφορά της Κίνας στη Νότια θάλασσα της , «έτριξαν τα δόντια» στους Κινέζους, θα μπορούσαν να υποδείξουν στη Τουρκία τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει παραπέμποντας και σε άλλες περιπτώσεις που συνιστούν ισχυρά προηγούμενα όπως η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης στην υπόθεση Φιλιππίνες κατά Κίνας για την Νότια θάλασσα της Κίνας και η νέα συμφωνία για την Κασπία Θάλασσα, και να μην αποδέχονται τις τουρκικές μεθοδεύσεις που μέσα από τις αναφορές για κοινά οφέλη, αποσκοπούν στην αντιστροφή των όρων της συζήτησης για την διευθέτηση των ελληνο-τουρκικών διαφορών.
