AllTimeClassic
Ο “Πάντι”, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του, στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής για δύο χρόνια ήταν ο Μιχάλης-Φιλεντέμ , ένας βοσκός των βουνών της Κρήτης, που υπήρξε και ο σύνδεσμος των συμμάχων για την αντίσταση στο νησί και βέβαια ενορχηστρωτής της εμβληματικής επιχείρησης στην ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, της απαγωγής το 1944 του Γερμανού διοικητή – στρατηγού, Χάινριχ Κράιπε κοντά στις Αρχάνες, μιας επιχείρησης που αναπτέρωσε τότε το ηθικό όλων στην Ελλάδα, αλλά και παντού στον κόσμο.
Ο “Πάντι” Patrick Leigh Fermor έζησε μία εξαιρετικά ταραχώδη και συναρπαστική ζωή. Μετά από την ένταση και την αγωνία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου επέλεξε να μείνει για πάντα στην Ελλάδα στην Καρδαμύλη της Μάνης. Το άγριο και βραχώδες τοπίο της Μάνης θύμιζε εκείνο της Κρήτης, συνδύαζε όμως και τη λιτή και πειθαρχημένη ζωή και φιλοσοφία των Μανιατών, την οποία και ο ίδιος ασπάστηκε.
Αγάπησε την Ελλάδα, τους ‘Ελληνες, τις ελληνικές αξίες, την φιλοξενία, τον ελληνικό τρόπο ζωής και την διατροφή μας, αλλάζοντας τις συνήθειες του καθώς είχε γεννηθεί στο Λονδίνο.
‘Ηταν γιος του Σερ Λιούις Λη Φέρμορ διακεκριμένου γεωλόγου και της Μούριελ Αϊλήν. Μετά τη γέννησή του η μητέρα του έφυγε στις Ινδίες για να συναντήσει τον πατέρα του και τον άφησε πίσω στην Αγγλία με μια άλλη οικογένεια. Ως παιδί ο Λη Φέρμορ ήταν ατίθασος, είχε προβλήματα με τη δομή και τους περιορισμούς της ακαδημαϊκής πειθαρχίας και τον έστειλαν σε σχολείο για “δύσκολα παιδιά”. Αποβλήθηκε από το σχολείο Κινγκς του Καντέρμπουρι και συνέχισε τη μάθησή του διαβάζοντας κείμενα στην ελληνική και τα λατινικά, έργα του Σαίξπηρ και ιστορία, με απώτερο στόχο την εισαγωγή του στην Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχερστ.
Στα 18 του ο Λη Φέρμορ αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ευρώπη. Ξεκίνησε την περιπέτεια του στις 8 Δεκεμβρίου 1933 λίγο μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία από το Χουκ της Ολλανδίας έως την Πόλη. Είχε μαζί του λίγα ρούχα, το Βιβλίο Αγγλικών Στίχων της Οξφόρδης και ένα τόμο των Ωδών του Οράτιου. Κοιμόταν όπου έβρισκε, σε αχυρώνες και καλύβες βοσκών, σε σπίτια της αριστοκρατίας της Κεντρικής Ευρώπης, ακόμη και σε μοναστήρια και συγκεκριμένα στη Μακεδονία σε ένα μοναστήρι στον ‘Αθω.
‘Εγραψε την ιστορία των ετών που πέρασε ως “βοσκός” στα βουνά της Κρήτης και το πως οργάνωσε ως σύνδεσμος των συμμάχων την αντίσταση στο νησί, στο βιβλίο του “Πάτρικ Λη Φέρμορ: Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε” που εκδόθηκε το 2014 μετά τον θάνατό του από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, υπενθυμίζοντάς σε όλους πώς μια μικρή ομάδα Βρετανών δολιοφθορέων σε συνεργασία με μερικούς αφοσιωμένους Κρητικούς αντάρτες έφεραν εις πέρας έναν αντιστασιακό άθλο. “Η εποχή της Δωρεάς” (1977) και το “Ανάμεσα στα Δάση και τα Νερά “(1986), είναι δύο από τα περιηγητικά του έργα και περιγράφουν με λεπτομέρειες το ταξίδι του. ‘Εγραψε επίσης το”η Μάνη” (1958) και η Ρούμελη (1966).
H ομάδα που έκανε την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε(φωτογραφία mixanitouxronou)
‘Εφτασε στην Κωνσταντινούπολη τον Ιανουάριο του 1935, και συνέχισε το ταξίδι του κατά μήκος της ελληνικής χερσονήσου. Τον Μάρτιο, ενεπλάκη με την εκστρατεία των βασιλικών δυνάμεων στη Μακεδονία ενάντια στη δημοκρατική εξέγερση του 1935. Στην Αθήνα συνάντησε μια Ρουμάνα ευγενή της γνωστής οικογένειας των Καντακουζηνών την Μπαλάσα Καντακουζηνού (Bălaşa Cantacuzino), την οποία και ερωτεύτηκε. Έζησαν σε έναν παλαιό νερόμυλο, έξω από την πόλη, που έβλεπε προς τον Πόρο. Εκείνος έγραφε και εκείνη ζωγράφιζε. Αργότερα μετακόμισαν στο Μπάλενι Băleni, τον οίκο της οικογένειας των Καντακουζηνών στη Μολδαβία.
Το ξέσπασμα του Β’ Π.Π ανάγκασε τον Φέρμορ να καταταγεί στην ιρλανδική φρουρά. Ωστόσο εξαιτίας της γνώσης που είχε ήδη για τον ελλαδικό χώρο, απεστάλη στο Σώμα Γενικών Καθηκόντων (General Service Corps) και έγινε στρατιωτικός σύνδεσμος στην Αλβανία. Πολέμησε στην Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής επέστρεψε στην Κρήτη τρεις φορές, τη μία με αλεξίπτωτο.
Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ παντρεύτηκε το 1968 την Τζόαν Ελίζαμπεθ Ράινερ, που τον συνόδεψε σε πολλά από τα ταξίδια του μέχρι το θάνατό της στην Καρδαμύλη, τον Ιούνιο του 2003 στην ηλικία των 91 ετών. Η απώλειά της ήταν τεράστια για εκείνον. Επιστρέφοντας στην Καρδαμύλη περνούσε ατελείωτες ώρες και μέρες ξαπλωμένος, προσπαθώντας να αποδεχθεί την έλλειψή της.
Λίγο πριν πεθάνει, έδωσε μια συνέντευξη στο ένθετο της «Ελευθεροτυπία»,για την σύγχρονη Ελλάδα, εκεί δήλωσε: «Η Ελλάδα έχει αλλάξει πολύ. Είναι δύσκολο να πω όμως αν άλλαξε προς το καλό . Εχει αναπτυχθεί, έχει εκσυχρονιστεί σε πολλά πεδία και επίπεδα. Αλλά εγώ δεν νοιάζομαι για έννοιες όπως εκσυγχρονισμός και τα συμπαρομαρτούντα. Για τους σπουδαίους αυτοκινηδρόμους, τις μεγάλες γέφυρες.Δεν δίνω μία για την μοντέρνα ζωή. Εγώ είμαι με το άγριο, το άφθαρτο κομμάτι της χώρας. Μ’ αυτό μόνο είμαι ευτυχισμένος. Εδώ στη Μάνη δεν έχουν χαλάσει πολύ τα πράγματα…»
Πέθανε το 2011 έχοντας πάει στην Αγγλία για να αποχαιρετήσει τους φίλους του καθώς αντιμετώπιζε από το 1975 προβλήματα υγείας και συγκεκριμένα καρκίνο στη γλώσσα . ‘Οπως πάντα είχε στο νου του να επιστρέψει στην Καρδαμύλη αλλά δεν κατέστη δυνατόν.
Φωτογραφία του Πάτρικ Λη Φέρμορ tovima
Το λιτά όμορφο τοπίο της Μάνης, η ψυχοσύνθεση και οι συνήθειες των Μανιατών που τον επηρέασαν βαθύτατα, τον οδήγησαν στο να διαμορφώσει μια στάση ζωής, κύρια χαρακτηριστικά της οποίας ήταν τα ταξίδια για τη γνώση άλλων πολιτισμών και άλλων ανθρώπων όπως λέει και ο ‘Ομηρος στο προοίμιο της Οδύσσειας “πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶνόον ἔγνω ” αλλά και η λιτή διαβίωση, χαρακτηριστικά που είναι διάχυτα στο συγγραφικό του έργο.
Δώρισε το ξεχωριστό σπίτι του στην Καρδαμύλη το 1996 στο Μουσείο Μπενάκη με την επιθυμία να γίνει ξενώνας και χώρος διαλογισμού για σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών, περιηγητές, ερευνητές και συγγραφείς.Το σπίτι ανακαινίσθηκε χάρη στη γενναιόδωρη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη και σημαντικό αρχείο.
Φωτογραφίες patrickleighfermor.org ,φωτογραφία εξωφύλλου Joan Leigh Fermor
